افزایش انگیزه و اشتیاق در کودکان (3)

بخش سوم از سلسله مقالات افزایش اشتیاق و انگیزه در کودکان

لینک قسمت اول 

لینک قسمت دوم 

انگیزه به دو نوع درونی و بیرونی قابل تقسیم است. از انگیزه بیرونی می‌توان به تقویت‌کننده‌هایی مانند پول، تائید، محبت، احترام، نمره و از تقویت‌کننده‌های درونی می‌توان به رضایت خاطر و احساس خوب از یادگیری اشاره کرد. آنچه که بیشتر موجب رفتار خود‌جوش می‌شود، انگیزه درونی است. هدف عمده فعالیت‌های پرورشی این است که کودکان به تدریج از انگیزه‌های بیرونی به سمت انگیزه‌های درونی هدایت شوند. این مقاله نیز در ادامه مقالات قبلی به ارائه راهکارهایی برای پرورش و ایجاد انگیزه و اشتیاق در کودکان می ­پردازد.

 

1)       کودک توانایی حل مسئله را به شکلی خلاق در خود دارد، به برانگیخته­ شدن آن کمک کنید.

کارهای سخت و دشوار می­توانند به منزله چالش­های اشتیاق­ آور دیده شوند. به کودک کمک کنید نسبت به آنها همین دیدگاه را داشته باشد نه آینکه آنها را موانعی نفس­گیر و خسته­ کننده بداند. راهنمایی­های زیر در این مورد بسیار سودمند می­باشند:

الف) فهرستی از مشکلاتی که نیاز به راه­ حل دارند، تهیه کنید.

ب) یکی از مشکلات ذکر شده در آن را انتخاب کنید. می­توانید به بقیه مشکلات بعداً رسیدگی کنید. به او کمک کنید فقط روی یک چیز تمرکز کند.

ج) همفکری برای یافتن راه ­حل­ها. از او بخواهید برای حل مشکل تا جایی که به فکرش می­رسد، نظر دهد. کمکش کنید که همه چیز را در یک فهرست بنویسید؛ مهم نیست اگر راه­ حل­هایش ساده­ لوحانه باشد.

د) یکی از راه­ حل­ها را انتخاب و آن را امتحان کنید.

اگر او با مشکلات بیشتری مواجه شد، سوالاتی بپرسید که به پیدا­کردن را­ه ­حل کمک می­کند. به عنوان مثال (در بازی خانه­ سازی) به جای گفتن "فک کنم اینجا یه کم چسب لازمه!" از او بپرسید چطور می­تونی این دو بخش رو محکم کنار هم نگه داری؟

یادتان باشد فعالیت مورد نظر را برایش سرگرم ­کننده و آرامش ­بخش بسازید. تنها کمی تشویق و پشت گرمی لازم است تا فرزند شما مشکلات را به عنوان چالش­هایی شوق­ آمیز ببیند و یاد بگیرد از قدرت خلاقیتش استفاده کند.

 

2)       برای تشویق و ترغیب کودک به مطالعه بهتر است با نوشتن نام تمام کتاب­هایی که او تا به حال خوانده، یک زنجیر درست کنید.

به این صورت که نام هر کتاب را روی یک کارت نوشته و این کارت­ها را روی دیوار نصب کنید. او می­تواند کارت­ها را به شکل دایره قیچی کند و آنها را به شکل یک هزار پا کنار هم قرار دهد یا اینکه اسم کتاب­ها را روی نوارهای کاغذی بنویسد و آنها را به شکل زنجیرة کاغذی در بیاورد. به این ترتیب او تشویق می­شود کتاب­های بیشتری بخواند تا بتواند اسم آنها را وارد این زنجیره کند.

 

3)     یادکردن از آدم­هایی که می­توانند برای او الگو و سرمشق باشند.

 اگر فرزند شما با خصلت­ها و ویژگی­هایی که باعث موفقیت دیگران شده آشنا شود و از آنها یاد بگیرد، می­تواند به ­تدریج همان خصلت­ها و رویکردها را برای موفقیت در زندگی خودش به­کار ببندد. به افراد موفقی که او آنها را می­شناسد اشاره کنید و بعد پیشنهاد دهید که زندگی­نامه شخصیت­های تاریخی معروف را مطالعه کند. کتابخانه محل می­تواند در این زمینه منابع خوبی در اختیار شما قرار دهد. فرزند شما وقتی بداند که افراد دیگر نیز چالش­های دشواری در زندگی داشته و آنها را به خوبی پشت سرگذاشته­ اند، رفته رفته نگرش "من می­توانم" را در خود رشد می­دهد.

 

4)      با تعیین مدت زمان منطقی و حساب شده برای کارها، مانع از وقت­ کشی او شوید.

 برای کامل انجام­ دادن کارهایش محدودیت زمانی مناسب و حساب شده در نظر بگیرید. (از او بپرسید که به نظر او چه مدت زمانی برای انجام کارهایش لازم دارد). سپس از یک ساعت زمان­ سنج استفاده کنید و او را تشویق کنید که قبل از زنگ زدن ساعت، کارهایش را تمام کند. از یاد نبرید در صورت انجام خوب کارها او را تحسین کنید.

 

5)     از او بخواهید با خودش رقابت کند.

از یک ساعت زمان­ سنج استفاده کنید تا ببینید که فرزندتان برای انجام یک کار خاص چقدر زمان صرف می­کند. سپس این زمان را روی یک کاغذ نوشته به یخچال بچسبانید. از او بپرسید آیا می­تواند بار دیگر در انجام این کار رکورد خود را بشکند.

 

6)      به او یاد بدهید از موفقیت و پیروزی یک تصویر ذهنی مثبت و خوش ­بینانه بسازد.

هر چقدر هدفی که او در ذهن دارد در نظرش واضع و روشن باشد، می­تواند راحت­تر به آن برسد.به عنوان مثال به او بگویید "تصور کن معلمت می­گوید حالا وقت امتحان املاست. خودت رو تصور کن که با اعتماد­به­ نفس بالا (آخه می­دونی که همه کلمه ­ها رو خوندی). تصور کن او داره کلمه ­ها رو تلفظ می­کنه و تو هم داری اونا رو به درستی می­نویسی و بعد تصور کن یه بیست خوشگل وسط برگه امتحانیت ظاهر شده!"

 

 

 

 

منبع

کتاب ایجاد انگیزه و اشتیاق کریستین جی آمانسون

افزایش انگیزه و اشتیاق در کودکان (2)

بخش دوم از سلسله مقالات افزایش اشتیاق و انگیزه در کودکان 

لینک قسمت اول 

انگیزه، حالات درونی فرد است که موجب تداوم رفتارش تا رسیدن به هدف می‌شود. انگیزه ارتباط مستقیم و مثبت با پیشرفت تحصیلی دارد. به همین علت علاوه بر آنکه انگیزه وسیله‌ای برای پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته می‌‌شود، گاهی از آن به عنوان هدف نیز نام برده می‌شود، زیرا با افزایش انگیزه، پیشرفت تحصیلی نیز پدید می‌آید. در مقاله قبلی در مورد 7 روش برای افزایش انگیزه و اشتیاق در کودکان صحبت کردیم. در این مقاله سعی داریم راه­های دیگری برای افزایش انگیزه و اشتیاق ارائه دهیم پس با ما همراه باشید.

1)       به او یاد دهید برای خودش اهداف درازمدت تعیین کند.

مطالعات نشان می­دهد بچه ­های باانگیزه مایلند در زمان حال زندگی کنند. آنها می­پرسند، "چرا داریم این مطلب رو یاد می­گیریم؟ قراره چه وقت از این نکته­ ای که یادگرفتیم، استفاده کنیم؟". دانش ­آموزان با انگیزه می­دانند که اعمال امروزشان می­تواند در آینده آنها تاثیرگذار باشد. آنها سخت­کوشی امروز خود را به امید موفقیت فردایشان دوست دارند. شما با به کار بستن روش­های زیر می توانید در زمینه ایجاد "هدف" به کودک آموزش­هایی بدهید:

* برای او مقداری پول توجیبی تعیین کنید. این پول باید آنقدر باشد که برای خود خوراکی بخرد ولی از طرفی باید آنقدر کم باشد که تشویق شود آن را برای خرید چیزهای گران و خاص پس­ انداز کند.

* برای رسیدن به یک هدف خاص، یک برنامه پس انداز خانوادگی ترتیب دهید. آیا قصد دارید با خانواده به مسافرت تابستانی بروید؟ به او نشان دهید که چگونه هر هفته مقدار کمی پول پس ­انداز می­کنید.

* درباره یکی از هدف­های بلندمدت خود صحبت کنید. به عنوان مثال شاید دوست دارید مدرک دیپلم خود را بگیرید. شاید می­خواهید سیگارکشیدن را کنار بگذارید یا وزن کم کنید. هدف شما هر چه هست نیاز به برنامه­ریزی دارد. درباره برنامه ­ای که برای رسیدن به این هدف دارید، با فرزند خود صحبت کنید.

 

2)      به او کمک کنید کارهای بزرگ را به بخش­های کوچکتر و دست­یافتنی ­تر تقسیم کند.

گاهی اوقات انجام کارهای بزرگ بسیار نفس ­گیر به نظر می­رسند. بچه ­ها وقتی احساس کنند کاری که پیش­رویشان است غیرممکن می­باشد، انگیزه و اشتیاق خود را برای انجام آن از دست می­دهند. فرض کنید باید تا آخر ماه گزارش مهمی را به معلمش تحویل دهد. به او بگویید"اول از همه، بیا یه سر بریم کتابخونه تا بتونی اطلاعات مورد نیازت رو جمع­ آوری کنی. بعدش باید هر روز یه زمانی رو برای مطالعه و یادداشت­ برداری اختصاص بدی. بعد از اون می­تونی خلاصه نویسی رو شروع کنی، در مرحله بعد از کل تحقیقات یک چرک­نویس تهیه کنی. وقتی کارت تموم شد باید قبل از نوشتن نسخه کامل و نهایی گزارش، آن را به دقت بخونی و ویرایش کنی."

از او بخواهید تمام مراحل را در یک کاغذ بنویسید و در کنار هر کدام یک تاریخ معین را ذکر کند، این لیست را در جایی نصب کند و پس از اتمام هر یک از مراحل، آن را خط بزند. فرزند شما با پشت سرگذاشتن هر یک از مراحل، انگیزه و اعتمادبه ­نفس لازم را برای انجام کامل کار به­ دست می­ آورد.

 

3)     سپاس و قدردانی خود را نشان دهید.

سپاس و قدردانی از بچه­ ها به آنها انگیزه می­دهد تا نهایت سعی و تلاش خود را به کار بگیرند. بچه ­ها وقتی بدانند والدین­شان ارزش سخت_­کوشی آنها را می­دانند بیشتر از قبل تلاش می­کنند. در ادامه روش­های خوبی برای نشان­دادن سپاس و قدردانی ارائه شده است:

"ممنونم که اتاقت رو تمیز کردی."

"تشکر که تا دیدی دستم پره، از تماشای تلویزیون دست کشیدی و اومدی کمکم."

"متوجه شدم که برای امتحان ریاضی چقدر تلاش کردی! بهت افتخار می­کنم."

 

4)      به او یاد دهید درباره خودش با خوش­ بینی حرف بزند.

از قصة "ماشین کوچولویی که تونست و موفق شد" کمک بگیرید، که در حال طی­ کردن مسیر کوهستانی تکرار می­کرد،"من می­تونم، من می­تونم."

هر گاه کودک شما قصد انجام کار دشواری داشت به او یاد دهید که مثل این ماشین کوچولو دائم به خودش بگوید، "من می­تونم، من می­تونم."

 

5)     او را تشویق کنید در یک فعالیت خارج از مدرسه شرکت کند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند وقتی بچه ها خود را در زمینه ­های غیر درسی پیروز و موفق می­بینند، انگیزه پیدا می­کنند تا همان موفقیت را در کلاس درس نیز داشته باشند. بگذارید او فعالیت مورد علاقه­ اش را انتخاب کند و از یاد نبرید تلاش و پشت کار او نیاز به تحسین شما دارد.

 

6)      به او کمک کنید پیشرفت خود را ببیند و حس کند.

 یک کتاب قدیمی را (که زمانی مورد علاقه­ اش بوده) بیرون بیاورید و به او بگویید،"یادته وقتی نمی­تونستی این کتاب رو به درستی بخونی؟ اما حالا خوندن رو کاملاً یاد گرفتی!" اگر او در حل یک تقسیم طولانی با مشکل مواجه شده از او بپرسید "یادت میاد که نمی­تونستی یه جمع ساده (مثل 9+6) رو حل کنی؟" او را در بحث و گفتگو شرکت دهید. از او بپرسید چه چیز جدیدی یاد گرفته که دیروز _ یا هفته گذشته یا ماه قبل _ آن را نمی­دانسته. بعضی اوقات درباره آینده چنین سوالاتی بپرسید. مثلاً دوست داری سال آینده یه همچین روزی چه چیزی رو بدونی یا بلد باشی؟"

 

منبع

کتاب ایجاد انگیزه و اشتیاق کریستین جی آمانسون