افزایش انگیزه و اشتیاق در کودکان (3)
بخش سوم از سلسله مقالات افزایش اشتیاق و انگیزه در کودکان
انگیزه به دو نوع درونی و بیرونی قابل تقسیم است. از انگیزه بیرونی می‌توان به تقویت‌کننده‌هایی مانند پول، تائید، محبت، احترام، نمره و از تقویت‌کننده‌های درونی می‌توان به رضایت خاطر و احساس خوب از یادگیری اشاره کرد. آنچه که بیشتر موجب رفتار خود‌جوش میشود، انگیزه درونی است. هدف عمده فعالیت‌های پرورشی این است که کودکان به تدریج از انگیزه‌های بیرونی به سمت انگیزه‌های درونی هدایت شوند. این مقاله نیز در ادامه مقالات قبلی به ارائه راهکارهایی برای پرورش و ایجاد انگیزه و اشتیاق در کودکان می پردازد.
1) کودک توانایی حل مسئله را به شکلی خلاق در خود دارد، به برانگیخته شدن آن کمک کنید.
کارهای سخت و دشوار میتوانند به منزله چالشهای اشتیاق آور دیده شوند. به کودک کمک کنید نسبت به آنها همین دیدگاه را داشته باشد نه آینکه آنها را موانعی نفسگیر و خسته کننده بداند. راهنماییهای زیر در این مورد بسیار سودمند میباشند:
الف) فهرستی از مشکلاتی که نیاز به راه حل دارند، تهیه کنید.
ب) یکی از مشکلات ذکر شده در آن را انتخاب کنید. میتوانید به بقیه مشکلات بعداً رسیدگی کنید. به او کمک کنید فقط روی یک چیز تمرکز کند.
ج) همفکری برای یافتن راه حلها. از او بخواهید برای حل مشکل تا جایی که به فکرش میرسد، نظر دهد. کمکش کنید که همه چیز را در یک فهرست بنویسید؛ مهم نیست اگر راه حلهایش ساده لوحانه باشد.
د) یکی از راه حلها را انتخاب و آن را امتحان کنید.
اگر او با مشکلات بیشتری مواجه شد، سوالاتی بپرسید که به پیداکردن راه حل کمک میکند. به عنوان مثال (در بازی خانه سازی) به جای گفتن "فک کنم اینجا یه کم چسب لازمه!" از او بپرسید چطور میتونی این دو بخش رو محکم کنار هم نگه داری؟
یادتان باشد فعالیت مورد نظر را برایش سرگرم کننده و آرامش بخش بسازید. تنها کمی تشویق و پشت گرمی لازم است تا فرزند شما مشکلات را به عنوان چالشهایی شوق آمیز ببیند و یاد بگیرد از قدرت خلاقیتش استفاده کند.
2) برای تشویق و ترغیب کودک به مطالعه بهتر است با نوشتن نام تمام کتابهایی که او تا به حال خوانده، یک زنجیر درست کنید.
به این صورت که نام هر کتاب را روی یک کارت نوشته و این کارتها را روی دیوار نصب کنید. او میتواند کارتها را به شکل دایره قیچی کند و آنها را به شکل یک هزار پا کنار هم قرار دهد یا اینکه اسم کتابها را روی نوارهای کاغذی بنویسد و آنها را به شکل زنجیرة کاغذی در بیاورد. به این ترتیب او تشویق میشود کتابهای بیشتری بخواند تا بتواند اسم آنها را وارد این زنجیره کند.
3) یادکردن از آدمهایی که میتوانند برای او الگو و سرمشق باشند.
اگر فرزند شما با خصلتها و ویژگیهایی که باعث موفقیت دیگران شده آشنا شود و از آنها یاد بگیرد، میتواند به تدریج همان خصلتها و رویکردها را برای موفقیت در زندگی خودش بهکار ببندد. به افراد موفقی که او آنها را میشناسد اشاره کنید و بعد پیشنهاد دهید که زندگینامه شخصیتهای تاریخی معروف را مطالعه کند. کتابخانه محل میتواند در این زمینه منابع خوبی در اختیار شما قرار دهد. فرزند شما وقتی بداند که افراد دیگر نیز چالشهای دشواری در زندگی داشته و آنها را به خوبی پشت سرگذاشته اند، رفته رفته نگرش "من میتوانم" را در خود رشد میدهد.
4) با تعیین مدت زمان منطقی و حساب شده برای کارها، مانع از وقت کشی او شوید.
برای کامل انجام دادن کارهایش محدودیت زمانی مناسب و حساب شده در نظر بگیرید. (از او بپرسید که به نظر او چه مدت زمانی برای انجام کارهایش لازم دارد). سپس از یک ساعت زمان سنج استفاده کنید و او را تشویق کنید که قبل از زنگ زدن ساعت، کارهایش را تمام کند. از یاد نبرید در صورت انجام خوب کارها او را تحسین کنید.
5) از او بخواهید با خودش رقابت کند.
از یک ساعت زمان سنج استفاده کنید تا ببینید که فرزندتان برای انجام یک کار خاص چقدر زمان صرف میکند. سپس این زمان را روی یک کاغذ نوشته به یخچال بچسبانید. از او بپرسید آیا میتواند بار دیگر در انجام این کار رکورد خود را بشکند.
6) به او یاد بدهید از موفقیت و پیروزی یک تصویر ذهنی مثبت و خوش بینانه بسازد.
هر چقدر هدفی که او در ذهن دارد در نظرش واضع و روشن باشد، میتواند راحتتر به آن برسد.به عنوان مثال به او بگویید "تصور کن معلمت میگوید حالا وقت امتحان املاست. خودت رو تصور کن که با اعتمادبه نفس بالا (آخه میدونی که همه کلمه ها رو خوندی). تصور کن او داره کلمه ها رو تلفظ میکنه و تو هم داری اونا رو به درستی مینویسی و بعد تصور کن یه بیست خوشگل وسط برگه امتحانیت ظاهر شده!"
منبع
کتاب ایجاد انگیزه و اشتیاق کریستین جی آمانسون
